Սան Ստեֆանոյի և Բեռլինի պայմանագրերով Հայկական հարցը դարձավ միջազգային: Սան Ստեֆանոյի պայմանագիրը, որը կնքվել է 1987թ-ի փետրվարին, բաղկացած է 29 հոդվածից, որի 16-րդ կետը վերաբերում էր հայերին: Պայմանագրում ասվում էր <<Հաշվի առնելով, որ ռուսական զորքերի դուրս բերումը Հայաստանից կարող է առիթ տալ բախումների և բարդությունների, Բարձր Դուռը (Օսմանյան կայսրության կառավարության պաշտոնական անվանումը) պարտավորվում է հայաբնակ մարզերում անհապաղ կենսագործել բարենորոգումներ և ապահովվել հայերի անվտանգությունը քրդերից և չերքեզներից>>: Բարեփոխումները պետք է կատարվեին 6 ամսվա ընթացքում և թուրքերը պետք է հաշվետու լինեյին ռուսական կողմին: 16-րդ հոդվածը ոգևորեց հայությանը: Առաջին անգամն օգտագործվեց Հայաստան անվանումը և թուրքիան խոստովանեց, որ իր տարածքում կան հայաբնակ մարզեր: Ռուսաստանը հանդես էր գալիս իբրև հայ ժողովրդի պաշտոնական հովանավոր: Սակայն Ռուսաստանին հակադրվեց Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի և Ավստրո-Հուգարիայի ուժեղ դաշինքը: Նրանց նախաձեռնությամբ 1878թ. հունիսին Բեռլինում հրավիրվեց վեհաժողով, որտեղ ընդունված պայմանագրի 61-րդ հոդվածով Ռուսաստանը զրկվեց հայոց գործերը տնօրինելու մենաշնորհից՝ անգլիական պատվիրակությունն աշխատում էր բարենորոգումների հարցը չպայմանավորել ռուսական զորքի ներկայությամբ: Բեռլինի պայմանագրի մեջ մտավ Սան Սեֆանոյի պայմանագրի 16-րդ հոդվածի անգլիական տարբերակը հետևյալ ձևակերպմամբ. <<Բարձր Դուռը պարտավորվում է առանց հետագա հապաղման իրագործել հայաբնակ մարզերում տեղական կարիքներից հարուցված բարելավումներ ու բարենորոգումներ և ապահովել հայերի անվտանգությունը: Բարձր Դուռը տերություններին պարբերաբար կհաղորդի այն միջոցների մասին, որոնք ինքը ձեռք է առել այդ նպատակի համար, իսկ տերությունները՝ Անգլիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Ռուսաստանը, Ավստրո-Հունգարիան և Իտալիան, կհսկեն դրանց կիրառմանը>>: Այսպիսով Արևմտյան Հայաստանի հարցը մտավ խոշոր պետությունների հակասությունների ոլորտ չլուծվեց: