ԽՍՀՄ կործանում

Մարդկության պատմության տարբեր փուլերում տասնյակ կայսրություն­ներ են կործանվել, բացառություն չէր նաև ԽՍՀՄ-ի փլուզումը, որը որակապես Փոխեց աշխարհի քաղաքական պատկերը, միջազգային հարաբերությունների բնույթը:

ԽՍՀՄ-ի կործանման պատծառները շատ էին, իսկ այդ պատճառների մեկ կետումը հավաքելու գործընթացը կատարվեծ ի շնրոհիվ՝ Մ. Ս. Գորբաչովի, Ա. Ն. Յակովլևի, Վ.Ա. Մեդվեդևի, է. Ա. Շևարդնաձեի և այլոց։

 

Խորհրդային երկրները 80-90-ական թվականներին գտնվում էին լճացման մեջ։ Այսպիսով Կոնստանտին Չերնենկոյի մահվանից հետո, երկրի իշխանության գլուխ կանգնեց Միխայիլ Գորբաչովը, ով սկսեց պետության <<Վերակառուցումը>>, որը իրենից հետևում էր լճացման խաղտումը։ Նրա անհաջող գործընթացի հետևանքով էլ սկսվեց պետության փլուզումը, թեև անհաջող ասվածը հարաբերական է ըստ որոշ վարկաձների։ Հասարակական հարցումների արդյունքները վկայում էին Մ. Գորբաչովի վստահության կորստի և ժողովրդականության անկման մասին: Եթե նրա վարկանիշը 1990թ. 60-70% էր, ապա 1991թ. սկզբներին՝ 15%: Բայց, օրինակ արտերկրում, հատկապես ԱՍՆ-ում, Իտալիայում, Գերմանիայում, Նորվեգիայում և այլուր նրա համբավը զգալիորեն մեծացավ: 1990թ. դեկտեմբերին Նորվեգիայում Նոբելյանական կոմիտեն Մ. Գորբաչովին շնորհեց խաղաղության նոբելյան մրցանակ: 1990թ. Արևմտյան մամուլը նրան համարեց «տարվա մարդ», «տասնամյակի մարդ», «XX դարի մեծագույն բարեփոխիչ»: Ի հակառակ Արևմուտքի դրական գնահատականներին՝ ԽԱՀՄ-ում քաղաքագետները նրա գործողությունները գնահատեցին բացասաբար: Բոլորը համոզված էին, որ Մ. Գորբա­չովին չհաջողվեց երկիրը դուրս բերել ճգնաժամից և խորհրդային մարդկանց ներկայացավ որպես «տիեզերական» խաբեբա: Բացի այդ ԽՍՀՄ-ում լուրեր էին գնում, իբրև Գորբաչովը ԱՄՆ-ի կողմից դրածո իշխանության գլուխ էր, այդ իսկ պատճառով նա տանում էր ԽՍՀՄ-ը կործանման։ 

 

Ընդհանրապես ԽՍՀՄ-ը այդ ժամանակ կախված էր մազից։ Սխալ կառավարման պատճառով, պետության  համակարգը ներսից նեխել էր և բավական էր մի փոքր շարժ, որ պետությունը փլուզվի։ Համարվում է, որ շարժողը հենց Գորբաչովն էր։